12 oktyabr 2003, Musavat

Xarici Siyasətdə "U" dönüşü

Son 20 ildə, 4 iyun 1993-cü il iyun qiyamı ilə dövlət  hakimiyyətini mənimsəmiş Əliyev rejimi haqda danışan ekspertlərin, hətta ölkənin nüfuzlu siyasi liderlərinin demək olar son təsəlli arqumentləri bu idi; “Əlbəttə, rejim az qala bütün demokratik institutları məhv edib, ölkənin bütün idarəetmə sistemi korrupsiyaya bürünüb, korrupsiya hətta, dövlət idarəetməsinin mərkəzləşdirici “ideoloji” dayağına çevrilib, bütün bunlara baxmayaraq, Əliyev rejimi əsası müstəqilliyin ilk illərində qoyulmuş avrointeqrasiya istiqamətli strateji xətdən imtina etməyib, ya da imtina edə bilməyib”.

Ancaq dünyada baş verən  son hadisələrin— həm VVİKİLİKS skandalı və ərəb coğrafiyasındakı xalq inqilabları, həm də bu inqilablara beynəlxalq ictimaiyyətin demək olar ki, tərəddüdsüz dəstəyinin işığında, rejim  bu baş verənlərə münasibətdə özünün son dərəcə çılpaq, 20 illik müstəqilliyin strateji inkişaf xəttinin üstündən qalın qara xətt çəkən qəti və “inqilabi” addımını atdı: özlərini bu dünyanın kənarında görən, “heç kimə qoşulmayanlar” təşkilatına qoşuldu.

Nəzərə alsaq ki, Azərbaycan dövlətinin uzun illər qəbul edilməsi mümkün olmayan, yalnız son illərdə qəbul edildiyi elan olunan MİLLİ TƏHLÜKƏSİZLİK KONSEPSİYASININ ana xəttini avro-atlantik məkana tərəddüdsüz inteqrasiya təşkil edirdi. Artıq “qoşulduğumuz” təşkilatın prinsiplərinə görə biz hamıdan küsmüş sayılırıq və heç kimə qoşulmuruq. İlk baxışdan bu, əhəmiyyətsiz hal kimi görünə bilər.

Ancaq, həm 1918-ci ildə qurulan ilk cümhuriyyətin inkişaf istiqaməti və təməl prinsiplərinə, həm də 1991-ci ildə bərpa olunan müstəqilliyimizin DÖVLƏT MODELİ bəyanlarındakı  ilk cümhuriyyətin çağdaş dəyərlərinə sadiqlik və varislik prinsiplərinə, həmçinin dövlətin strateji inkişafında avrointeqrasiya xəttinin az qala müstəqilliyin əsas mahiyyəti kimi şərtləndirilməsinə diqqət etsək, görərik ki, rejimin sonuncu kəskin “döngə sollamasından” sonra, bu prinsip və dəyərlərə aid yalnız bir şey qalır—“ÜÇ RƏNGLİ BAYRAQ”. Amma bu da dəyər şəklində deyil, parça şəklində qalır.

indi, baxaq görək beynəlxalq hüquqa görə bu, “Neytrallıq” nədir...

“Neytrallıq” termini ilk dəfə müharibələrlə dolu 19 əsr Avropasında işlənməyə başlamışdır.

Ümumi termin kimi “Neytrallıq”  müvəqqəti və ya daimi olmaqla iki şəkildə sinifləndirilir.

Müvəqqəti “Neytrallıq”, hansısa dövlətin konkret savaş zamanı savaşan dövlətlərə qarşı neytral olacağını elan etməsi və öz iradəsinə görə bunu istədiyi vaxt dəyişdirə biləcəyi haldır. Buna misal I Dünya savaşında Hollandiyanın, II Dünya savaşında İrlandiyanın neytrallığını göstərmək olar.

Daimi “Neytrallıq” isə “əsla müharibə etməmək!!!! (bəs, birdən lazım gəlsə)” baş verən hər hansı müharibənin içində olmamaq, onu müharibəyə sövq edəcək hər hansı öhdəlikləri qəbul etməmək, heç bir ölkə ilə hərbi ittifaq, hərbi məqsədli əməkdaşlıq etməmək” kimi xarakterizə olunur.

 Daimi “Neytrallıq” müvəqqəti “Neytrallıq”dan fərqli olaraq bir tərəfli bəyanatla yekunlaşmır, bu cür “Neytrallıq” beynəlxalq müqavilərlə digər dövlətlər tərəfindən təsbit olunmalıdır. Və bu  dövlət silahlanmada ciddi məhdudiyyətləri qəbul etməlidir.

Əgər Azərbaycan daimi “Neytrallıq” sisteminə daxil olursa. ki artıq olub, o zaman İlham Əliyev:

 1. bizim hərbi xərclərimiz filankəsin dövlət büdcəsindən çoxdu......

2. hərbi sənaye kompleksimiz.......

3. regionun lider dövləti.....

4. lazım gələrsə, hərbi əməliyyatlara başlayarıq......

5. qüdrətli ordu.......

Kimi cümlələri yığışdırmalı, ilk növbədə “lazımın” bizim ölkəyə heç vaxt gəlməyəcəyinə dair beynəlxalq öhdəlik götürməlidir.

Daha sonra da:

1.      hazırkı hərbi potensialı dərhal “Neytrallıq” limitinin altına salmalıdır.

2.      beynəlxalq terrorizmlə mübarizədə iştirak etməklə fəxr etməyi dayandırıb xəcalət çəkməlidir. (hər hansı hərbi əməkdaşlıq olmamalıdır)

3.      2010 - cu ilin sentyabrında Ankara da Türkiyə ilə 20 ilin başında imzalanmış “Ali Hərbi Əməkdaşlıq Şurası” adlı müqaviləni ləğv etməlidir.

4.      “dost” ölkələrlə imzalanmış iqtisadi əməkdaşlıq istisna olmaqla, bütün müqavilələri dayandırmalıdır.

5.      konstitusiyanın 101-ci maddəsinin V bəndi (2009-da yazılan)” Müharibə şəraitində hərbi əməliyyatların aparılması Azərbaycan Respublikası Prezidenti seçkilərinin keçirilməsini mümkün etmədikdə, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin səlahiyyət müddəti hərbi əməliyyatların sonunadək uzadılır. Bu barədə qərar seçkilərin (referendumun) keçirilməsini təmin edən dövlət orqanının müraciətinə əsasən Azərbaycan Respublikasının Konstitusiya Məhkəməsi tərəfindən qəbul edilir.” Və 109-cu maddənin 30-cu bəndi,  Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin razılığı ilə müharibə elan edir və sülh bağlayır bəndələri çıxarılmalıdır. Biz daha müharibə etməyəcəyik. NEYTRALLIĞIN əsla müharibə etməmək!!!  prinsipi müqəddəsdir.

Yəni, Azərbaycan dövləti strateji baxımdan “ORİYENTASİYASIZ” olmalıdır. 

Azərbaycan Almaniyanın ev sahibliyi etdiyi avrovizion 2011-in qalibi oldu, çox gözəl. Və məlum olduğu kimi avrovizion 2012 Bakıda keçiriləcək. Hörmətli dövlət başçısı da bu tədbirin təşkili məqsədilə bir komissiya yaradıb – tərkibi nazirlərdən ibarət. Siyahıya baxaq:

Təşkilat Komitəsinin üzvləri

Elmar Məmmədyarov - xarici işlər naziri
Ramil Usubov - daxili işlər naziri
Şahin Mustafayev - iqtisadi inkişaf naziri
Əbülfəz Qarayev - mədəniyyət və turizm naziri
Əli Abbasov - rabitə və informasiya texnologiyaları naziri
Azad Rəhimov - Gənclər və idman naziri
Hacıbala Abutalıbov - Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinin başçısı
Cahangir Əsgərov - “Azərbaycan Hava Yolları” Qapalı Səhmdar Cəmiyyətinin prezidenti
Etibar Pirverdiyev - “Azərenerji” Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin prezidenti
Baba Rzayev - “Bakıelektrikşəbəkə” Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin sədri
İsmayıl Ömərov - İctimai Televiziya və Radio Yayımları Şirkətinin baş direktoru
Əli Əsədov - Azərbaycan Respublikası prezidentinin iqtisadi məsələlər üzrə köməkçisi
Fatma Abdullazadə  - Azərbaycan Respublikası Prezidenti Administrasiyasının humanitar siyasət məsələləri şöbəsinin müdiri

Və komissiyanın sədri Mehriban Əliyeva, deputat, Dövlət başçısının xanımı.

Komissiyada 4 nazir üzv var, amma komissiya sədri baş nazir deyil.  Tərkibinə baxanda məlum olur ki, bu xüsusi dövlət əhəmiyyətli komissiyadır. Bəs niyə belə bir komissiyanın sədri Baş Nazir, yaxud heç olmasa nazirlərdən biri yox, bir deputatdır? Halbuki,  dəfn komissiyalarına belə, ölkənin I,II,III şəxslərindən biri rəhbərlik edir. Ona görə yox ki, bu çox vacib məsələdir, ona qalsa belə məsələləri bir molla özü təkbaşına yola verir. Ona görə ki, üzvləri nazirlərdən ibarət olan komissiyaya ən yüksək üç rəhbərdən biri sədrlik edir. Bu bir dövlət protokoludur.

Biz bu hadisəni təsadüfən “dəfn” məsələsi ilə müqayisə etmirik, İlham Əliyev bu tərkibdə bir komissiyaya xanımını rəhbər təyin etməklə dövlət protokolunu dəfn etdiyini xatırladırıq. 

Bu tərkibdə komissiyaya Mehriban Əliyevanı təyin etməklə ölkənin birinci xanımının həm də ölkənin ikinci şəxsi olduğu faktını öz qərarı ilə təsdiq: Kral birinci şəxsdir, kraliça da ikinci!

Dünyanın bir tərs xasiyyəti var ki, hansısa sülaləni kraliyət kimi qəbul etmir; məsələn, ölkəmizdə səfərdə olan Norveç Şahzadəsi, əslində İsveçin kral ailəsinə mənsubdur. Norveç dövləti qurulanda, öz kralları olmadığına görə (şəcərə məsələsi vacibdir.)qonşudan kral ixrac eləməli oldular...

 qı....